Inleiding auteursrecht

In Nederland is voor het auteursrecht voornamelijk de Auteurswet van belang. Dit neemt niet weg dat er ook internationale regelgeving is waarmee rekening moet worden gehouden. Internationale regelgeving met betrekking tot het auteursrecht vindt men bijvoorbeeld in het TRIPS-verdrag en de Berner-conventie.

Het auteursrecht is een deel van het intellectuele eigendomsrecht. Het auteursrecht dient de geestelijke schepping van de maker te beschermen. Dit houdt in dat het niet de CD is die beschermd wordt, maar datgene dat op de CD staat.

Het werkbegrip

Alleen datgene dat onder het werkbegrip valt wordt beschermd door het auteursrecht. In de Auteurswet zijn de artikelen 1 en 10 van belang voor het werkbegrip. Artikel 10 Auteurswet bepaalt wat onder een werk kan vallen. ‘Kan' vallen want artikel 10 Auteurswet geeft geen limitatieve opsomming. Ook al valt een ‘werk' onder een van de in artikel 10 Auteurswet genoemde werken dan betekent dit niet per definitie dat er sprake is van een werk zoals beschermd door de Auteurswet. Om voor bescherming in aanmerking te komen moet er ook sprake zijn van originaliteit. Wat met deze originaliteit bedoeld wordt is af te leiden uit de jurisprudentie. Belangrijke uitspraken in dit kader zijn op de eerste plaats Van Dale/Romme, daarnaast de uitspraak in De Endstra-tapes en Infopaq.

Exploitatierechten en persoonlijkheidsrechten

Het auteursrecht is onder te verdelen in exploitatierechten en persoonlijkheidsrechten. Onder persoonlijkheidsrechten (artikel 25 Auteurswet) valt bijvoorbeeld het recht op vermelding van de naam van de maker, het recht zich te verzetten tegen wijzigingen in het werk en het recht zich te verzetten tegen elke misvorming/verminking van het werk.

De exploitatierechten zijn echter het meest van belang en houden het openbaarmaken (artikel 12 Auteurswet) en verveelvoudigen (artikel 13 Auteurswet) in. Vaak wordt er gesteld dat er inbreuk wordt gemaakt op iemands auteursrecht; hiermee wordt bedoeld dat er een inbreuk wordt gemaakt op iemands exploitatierechten.

Verveelvoudigen kent twee vormen: het gewoonweg kopiëren en het nabootsen/bewerken van een werk. Kopiëren levert vrijwel direct een inbreuk op iemands auteursrecht. Ook een verkleining of een vergroting blijft een kopie, zelfs als het plaatsvindt zonder opzet of als de kopie tijdelijk van aard is; het blijft een verveelvoudiging.

Verveelvoudigen is een onderdeel van het begrip openbaarmaken. Artikel 12 Auteurswet bevat een niet-limitatieve opsomming over wat onder openbaar maken wordt verstaan.

Handhaving auteursrecht

Het auteursrecht kan via het strafrecht en het civielrecht gehandhaafd worden. De gebruikelijke manier is de civielrechtelijke weg.

Strafrechtelijke handhaving is geregeld in de artikelen 31 en verder van de Auteurswet. Het Openbaar Ministerie heeft enkele regels gemaakt (zie hiervoor de Richtlijn voor strafvordering intellectuele-eigendomsfraude en de Aanwijzing intellectuele-eigendomsfraude) waarin het uitgangspunt van civielrechtelijke handhaving wordt aangeduid. In uitzonderlijke gevallen kan gebruik worden gemaakt van het strafrecht. Het moet dan gaan om bedrijfsmatige en grootschalige namaak en piraterij.

Civielrechtelijke handhaving is geregeld in hoofdstuk twee van de Auteurswet en het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. De twee instrumenten die gebruikt kunnen worden als advocaat om tot civielrechtelijke handhaving te komen zijn het starten van een kort geding of een bodemprocedure. In het auteursrecht wordt voornamelijk gekozen voor een bodemprocedure. Uw auteursrecht advocaat weet raad.